FRESHEM Zeeland (FREsh Salt groundwater distribution by Helicopter ElectroMagnetic survey in the Province of Zeeland) is een onderzoeksprogramma van Deltares, TNO en BGR. Dinsdag 14 oktober 2014 is het onderzoeksprogramma FRESHEM Zeeland letterlijk de lucht in gegaan: de eerste data boven Zeeuws-Vlaanderen zijn verzameld met behulp van een helikopter. Na 3 vliegperioden van 2 tot 3 weken was vrijdag 4 oktober 2015 de laatste vliegdag. Het volledige meetplan is uitgevoerd en dat betekent dat er gebiedsdekkend metingen beschikbaar zijn voor de Provincie Zeeland. Deltares, TNO en BGR hebben een aanpak ontwikkeld om deze ruwe data te vertalen naar een 3D zoet-brak-zout verdeling van het grondwater. Vanaf 16 mei 2017 zijn alle kaarten digitaal beschikbaar en kan het resultaat gedownload worden via de websites van de Provincie Zeeland en Waterschap Scheldestromen: www.zeeland.nl/water/zoet-water/zoet-zoutverdeling-zeeuwse-ondergrond.
DoelstellingProducten:
- 3D zoet-brak-zout verdeling van het grondwater van de Provincie Zeeland met een horizontale resolutie van 50*50 m2 en een verticale resolutie van 0.5 m
...
- . Elk 'blokje Zeeland' van 50*50*0.5m3 heeft drie chlorideconcentraties: 'laag', 'midden' en 'hoog'. Deze waarden geven de onzekerheid van de chlorideconcentratie weer.
- 2D zoet-brak-zout verdeling van het grondwater op de vlieglijnen (profielen) met een horizontale resolutie van ongeveer 4 meter. De hele Provincie Zeeland is gebiedsdekkend gevlogen met een afstand van 300 meter tussen de vlieglijnen
...
- . Hoge resolutie gebieden met een
...
- afstand van 100 tot 200 meter tussen de vlieglijnen zijn:
- Kanaalzone Gent-Terneuzen (inclusief stukje Vlaanderen ten westen van het kanaal)
- Hedwigepolder
- Waterdunen
- Walcheren en specifiek gebied Waterhouderij Walcheren
- Kreekrug Kapelle-Wemeldinge
- Rammegors
- Eendracht (inclusief Noord-Brabant aan de oostkant van de Eendracht)
- Kop van Schouwen, specifiek de kustzone in het westen
- Kaarten met de diepte van een vast grensvlak (150, 300, 1000, 1500, 3000 en 10000 mg Cl/l) ten opzichte van maaiveld en NAP. Per grensvlak zijn 3 kaarten beschikbaar: 'laag', 'midden' en 'hoog'. Het verschil tussen 'laag' en 'hoog' geeft de onzekerheid van de diepte van het grensvlak weer.
Product 1: 3D zoet-brak-zout verdeling grondwater Product 3: diepte van de 1500 mg Cl/l grens ('landbouwkundig zoet') ten opzichte van maaiveld.
Product 2: chlorideconcentratie van het grondwater op de vlieglijnen (profielen) voor 'laag', 'midden' en 'hoog'. . Op de vlieglijnen wordt elke 4 meter gemeten.
FRESHEM in het nieuws:
- augustus 2015: PZC: helikopter vliegt boven zeeland voor zoet-zoutmetingen
- augustus 2015: nu.nl
- augustus 2015: filmopname van tuinderij Lobros
- augustus 2015: fotoreportage boerderij (zoek op helikopter en Deltares)
- november 2014: Technisch Weekblad over FRESHEM Zeeland
- oktober 2014: PZC: Grondwater drie-dimensionaal in beeld
- oktober 2014: Uitzending omroep Max (vanaf 8min30s): 3D kaart maken van de bodem vanuit de lucht
- oktober 2014: Artikel Nederlands Dagblad: Provincie Zeeland gaat strijd met zilte grond aan
- oktober 2014: Nieuwe Oogst: Heli meet waar Zeeuws water zoeter kan
- oktober 2014: Persbericht provincie Zeeland: Zoet-zout metingen vanuit de lucht
Projectperiode:
13 oktober 2014 – 31 december 20161 juli 2017
Opdrachtgevers:
Provincie Zeeland, Rijkswaterstaat, Het Rijk (Deltafonds), Evides, waterschap Scheldestromen, ZLTO, de Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie en de Zeeuwse gemeentenWaterschap Scheldestromen, Evides Waterbedrijf, Rijkswaterstaat Zee & Delta, de Vereniging van Zeeuwse Gemeenten, Vlaams Nederlandse Scheldecommissie (VNSC), Zuidelijke Land en Tuinbouw
Organisatie (ZLTO) en het Deltafonds.
De techniek
De geleidbaarheid van het grondwater zegt iets over het zoutgehalte van het grondwater: zout water geleidt beter dan zoet water. Het HEM systeem (‘de sigaar’) onder de helicopter meet de elektrische geleidbaarheid van de ondergrond (voorbeeld: klei geleidt beter dan zand en zout water geleidt beter dan zoet water) gecombineerd met de elektrische geleidbaarheid van het grondwater. Om iets over het zoutgehalte van het grondwater te kunnen zeggen moet dit signaal dus nog gesplitst worden in elektrische geleidbaarheid van de ondergrond en de elektrische geleidbaarheid van het grondwater. We weten veel over de geologie in Zeeland en kunnen daarmee de geleidbaarheid van het grondwater bepalen. Maar ook grondmetingen met informatie over het zoutgehalte van het grondwater kunnen helpen dit signaal te splitsen. Vervolgens wordt de geleidbaarheid van de ondergrond 'vertaald' naar chlorideconcentratie van het grondwater.
...
http://www.bgr.bund.de/DE/Themen/GG_Geophysik/Aerogeophysik/aerogeophysik_node.html
Data en kaarten downloaden of bekijken:
www.zeeland.nl/water/zoet-water/zoet-zoutverdeling-zeeuwse-ondergrond.