€ureyeopenerDe €ureyeopener is een laagdrempelig instrument dat voor een regio of (deel)stroomgebied snel en interactief inzicht biedt in de huidige zoetwatervoorziening en in de mogelijkheden om in tijden van waterschaarste anders om te gaan met de zoetwaterverdeling. Na de ontwikkeling van de €ureyeopener versie 1.0 voor het beheersgebied van het Hoogheemraadschap van Rijnland is het instrument doorontwikkeld voor de Zuidwestelijke Delta en Rijnmond Drechtsteden, ter ondersteuning van beleidsontwikkeling voor het deelprogramma Zoetwater van het Deltaprogramma. De waterbeheerders willen meer inzicht krijgen in het effect van de huidige zoetwatervoorziening op de baten in de landbouw en welke maatregelen zinvol en kosteneffectief zijn om de zoetwatervoorziening toekomstbestendig te maken. Met het instrument worden kennisvragen rond de regionale zoetwatervoorziening adequaat en eenduidig beantwoord. De meerwaarde van €ureyeopener 2.0 is dat het snel en interactief inzicht biedt in de effectiviteit van potentieel aantrekkelijke opties voor het inlaatregime van zoetwater door de transparante berekening van de water- en zoutbalans en door de effecten op de landbouw in opbrengstveranderingen te vertalen en daarbij de effecten van de maatregelen direct inzichtelijk maakt door accurate specificatie van kosten en baten. Voor de berekening van kosten zijn wel voor een aantal maatregelen aanvullende locatiespecifieke kentallen noodzakelijkerwijs verzameld. |
€ureyeopener 1.0, Case Rijnland: Inzicht Handelingsruimte Zoutmanagement,
|
€ureyeopener 2.0, Case Zuidwestelijke Delta en Rijnmond Drechtsteden: snel en interactief inzicht in het handelingsperspectief voor de zoetwatervoorzieningHet grondgebruik in Nederlandse kustregio's wordt in toenemende mate geconfronteerd met verzilting. De urgentie en prognose van dit probleem is niet altijd even duidelijk. Er is een toenemende discussie over zoetwaternormering. Waterschappen hebben vaak verschillende ideeën over de waterkwaliteit die nodig is voor een bepaalde vorm van landgebruik. Het zoutgehalte van het oppervlaktewater dat waterschappen in verziltingsgevoelige gebieden nog acceptabel vinden blijkt sterk regiogebonden. Deels komt dit omdat nog te weinig bekend is over de zoutgevoeligheid van verschillende gebruiksfuncties onder de Nederlandse klimaat- en bodemomstandigheden. Er wordt geregeld te werk gegaan volgens ongeschreven beheersregels. Daarnaast is weinig bekend over het functioneren van het totale watersysteem ten aanzien van zoet water. |
Project zoetwaterberging op Texel
NIEUWS: Eerste resultaten proef zoetwaterberging Texel
Deltares werkt mee aan een proef met zoetwaterberging bij een bollenteler op Texel. De opslag van zoet water in een speciaal bassin gaat ervoor zorgen dat de teler ook in droge tijden over voldoende zoet water beschikt. De proef op wordt in opdracht van de provincie Noord-Holland verricht. Het wordt uitgevoerd door een consortium van Oranjewoud, Acacia Water, DLVPlant, Alterra en Deltares.
Zoet water wordt steeds schaarser op het Waddeneiland. De ondergrond in de polders dichtbij zee is erg verzilt en het slootwater is zout. De verwachting is dat de komende decennia de verzilting zal verergeren door klimaatverandering (drogere zomers) in combinatie met zeespiegelstijging. Doordat meer gebieden met langere periodes van droogte te maken zullen krijgen, zal de aanvoer van elders steeds moeilijker worden. Als hoogwaardige landbouw als bollenteelt op het eiland mogelijk wil blijven, is zelfvoorziening van de zoetwatervoorraad onontkoombaar.
Innovatief systeem
Voor de proef op Texel is een innovatief systeem aangelegd dat mede door Deltares is ontwikkeld (zie figuur). Op het perceel is een bassin aangelegd en de bestaande drainagebuizen zijn aangesloten op een verzameldrain. Het bassin en de verzameldrain staan met elkaar in verbinding via een regelunit die twee kanten opwerkt. Ten eerste bepaalt de regelunit in de natte tijd of het water in de verzameldrain van voldoende kwaliteit is om het bassin mee te vullen, of dat de kwaliteit onvoldoende is en het water naar de sloot wordt afgevoerd. Ten tweede stuurt de regelunit in de droge tijd de watertoevoer van het bassin naar het perceel via dezelfde verzameldrain. De unit regelt dus de waterkwantiteit én waterkwaliteit. Het is een goed voorbeeld van een efficiënte oplossing voor zelfvoorziening tegen relatief lage investeringskosten.
|
Economische kansen
Het project op Texel moet ook andere agrariërs bewust maken van de komende problemen met zoet water. Agrariërs in laaggelegen kustgebieden zouden zich bewust moeten worden van de verwachte zoetwaterproblematiek. Met een project als op Texel willen we de voordelen van lokale oplossingen en zelfredzaamheid laten zien. Gebruikers kunnen hiermee zelf de waterkwaliteit en -kwantiteit regelen en zijn hiervoor niet afhankelijk van de overheid. Ze bepalen zelf hun economische kansen.
Toepassing
Niet alleen Texel, maar alle Waddeneilanden en een flink deel van de kustgebieden in Zeeland, Noord-Holland, Friesland en Groningen hebben met verzilting te maken. Vooral agrariërs zullen hier steeds vaker last van krijgen, met name bij hoogwaardige gewassen. In Zeeland lopen al enkele projecten voor zelfvoorziening van zoet water. Hier is Deltares eveneens bij betrokken. De in Nederland ontwikkelde concepten kunnen ook in andere laaggelegen delta's die met verzilting te maken hebben, zoals de Po, Mekong of Nijl delta, goed worden toegepast.
Uitbreiding
De provincie Noord-Holland wil het systeem dat nu op Texel wordt beproefd, op termijn tevens bij agrarische bedrijven in de kop van Noord-Holland toepassen. Om een brede toepassing te stimuleren, zal veel aandacht worden gegeven aan communicatie van het project. |
Verzoeting verzilting freatisch grondwater in de Provincie ZeelandOpdrachtgever: Provincie Zeeland (Lein Kaland) |
|
|
De Waterhouderij WalcherenOpdrachtgever: Rijkswaterstaat (WINN / Studio) |
|
Kwalitatieve beschouwing van de effecten van een zout Volkerak Zoommeer op het grondwatersysteemOpdrachtgever: Rijkswaterstaat Waterdienst |
|
Vraag en Aanbod van zoetwater in de Zuidwestelijke DeltaOpdrachtgever: Programmabureau Zuidwestelijke Delta |
|
Climate Proof AreasOpdrachtgever: Interreg IV-B |
|
Veranderingen in het grondwatersysteem van het MarkermeergebiedOpdrachtgever: Delft Cluster |
|
CLIWAT, Interreg IV, on determining the effects of climate change on groundwater systems(CLImate change in relation to WATer quantity and quality) |
|
|
|
|
Beschrijving: In dit project wordt de invloed van klimaatsveranderingen op het grondwater systeem onderzocht, zowel wat betreft kwantiteits- als kwaliteitsaspecten. In het CLIWAT project worden de resultaten van het TNO GIP-project Topintegraal gebruikt voor de geologische modellering. Additionele activiteiten betreffen de toepassing van de geologische modellering in de geohydrologie en de relatie tot de modellering van zouttransport in de Zeeuwse Delta en Noord-Nederland.
Newsletters:
Cliwat Newsletter March 2009: o.a. on mapping the salt-freshwater interface
Cliwat Newsletter April 2010: o.a. on salt water intrusion in coastal aquifers
Link: www.cliwat.eu |
Zoetzout grondwatermodellen in de Zuidwestelijke Delta |
De Deltares ZoetblijverOpdrachtgever: Eureka 2009 Deltares |
Powerpoint in pdf-format t.b.v. kennisagenda's van het deelprogramma Zuidwestelijke deltaPowerpoint: Lopend onderzoek groep zoet-zout |